|
OBWIESZCZENIE
MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 29 sierpnia 2002 r.
w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i
archiwach.
(Dz. U. Nr
171, poz. 1396)
1. Na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000
r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.
U. Nr 62, poz. 718, z 2001 r. Nr 46, poz. 499 oraz z 2002 r. Nr 74, poz.
676 i Nr 113, poz. 984) ogłasza się w załączniku do niniejszego
obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym
zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. Nr 38, poz. 173), z uwzględnieniem
zmian wprowadzonych:
1) ustawą z dnia 29 maja 1989 r. o przekazaniu
dotychczasowych kompetencji Rady Państwa Prezydentowi Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej i innym organom państwowym (Dz. U. Nr 34, poz.
178),
2) ustawą z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zmianie niektórych
ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (Dz.
U. Nr 106, poz. 496),
3) ustawą z dnia 20 grudnia 1996 r. o zmianie niektórych
ustaw związanych z reformą funkcjonowania gospodarki i administracji
publicznej oraz o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji
przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 156, poz. 775),
4) ustawą z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzające
Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554 i Nr 160, poz. 1083),
5) ustawą z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji
rządowej (Dz. U. Nr 141, poz. 943 i z 1998 r. Nr 162, poz. 1122),
6) ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw
określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z
reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 668),
7) ustawą z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci
Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U.
Nr 155, poz. 1016),
8) ustawą z dnia 16 marca 2000 r. o zmianie ustawy o
narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. Nr 48, poz. 546),
9) ustawą z dnia 22 grudnia 2000 r. o zmianie niektórych upoważnień
ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz. U. Nr 120, poz. 1268),
10) ustawą z dnia 8 czerwca 2001 r. o zmianie ustawy o
narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. Nr 76, poz. 806),
11) ustawą z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. Nr 74, poz. 676)
oraz zmian wynikających z przepisów wydanych przed dniem 29
sierpnia 2002 r.
2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst
jednolity nie obejmuje:
1) art. 56, 57 i 58 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 lipca 1983
r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. Nr 38, poz. 173),
które stanowią:
"Art. 56. W ustawie z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie
dóbr kultury i o muzeach (Dz. U. Nr 10, poz. 48) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 4 pkt 2 i 3 otrzymują
brzmienie:
«2) wchodzące w skład muzeów i bibliotek, z wyjątkiem
materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu archiwalnego,
których ochronę regulują odrębne przepisy,
3) inne, jeżeli ich charakter zabytkowy jest oczywisty, o
ile nie podlegają ochronie na podstawie odrębnych przepisów.»;
2) w art. 5 skreśla się pkt 8, a
dotychczasowe pkt 9, 10, 11 i 12 otrzymują
oznaczenie pkt 8, 9, 10 i 11;
3) w art. 5 w pkt 9 dodaje się na
końcu wyrazy: «jeżeli nie wchodzą w skład
narodowego zasobu archiwalnego»;
4) w art. 8 w ust. 1 pkt 3 i 4 otrzymują
brzmienie:
«3) dyrektorzy (kierownicy) muzeów w stosunku do zabytków
znajdujących się w muzeach oraz do innych zabytków w zakresie im zleconym, z
wyjątkiem materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu
archiwalnego, których ochronę regulują odrębne przepisy,
4) Biblioteka Narodowa w Warszawie i biblioteki wyznaczone
przez Ministra Kultury i Sztuki, w porozumieniu z właściwymi ministrami
(kierownikami urzędów centralnych) i Polską Akademią Nauk, w stosunku do
zabytkowych materiałów bibliotecznych w zakresie im zleconym, z wyjątkiem
materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu archiwalnego,
których ochronę regulują odrębne przepisy.»;
5) w art. 12 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
«3. Minister Kultury i Sztuki w porozumieniu z
zainteresowanymi ministrami (kierownikami urzędów centralnych) i Polską
Akademią Nauk może przekazać wykonywanie niektórych czynności w zakresie
ochrony zabytków Bibliotece Narodowej w Warszawie i innym bibliotekom.»;
6) w art. 14 skreśla się ust. 2;
7) w art. 42:
a) w ust.
1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
«1) przedmioty wymienione w art. 5, o ile wojewódzki
konserwator zabytków, Biblioteka Narodowa w Warszawie - każdy z tych
organów w swoim zakresie działania - stwierdzi, że nie posiadają charakteru
dobra kultury w rozumieniu art. 2.»,
b) ust. 2
otrzymuje brzmienie:
«2. Charakter dzieł wymienionych w ust. 1 pkt 1-3 powinien być stwierdzony odpowiednim zaświadczeniem
wojewódzkiego konserwatora zabytków lub Biblioteki Narodowej w Warszawie.»;
8) art. 56 otrzymuje brzmienie:
«Art. 56. Właściciel kolekcji wpisanej na jego wniosek do
rejestru zabytków, z wyjątkiem kolekcji materiałów archiwalnych, wpisanej
do rejestru niepaństwowych materiałów archiwalnych, jest uprawniony do
następujących świadczeń ze strony muzeów państwowych:
1) ustalania autorstwa (atrybucji) przedmiotów kolekcji.
2) stwierdzania stanu zachowania przedmiotów kolekcji i
udzielania zaleceń konserwatorskich,
3) pomocy w prowadzeniu naukowej inwentaryzacji i naukowym
opracowaniu przedmiotów kolekcji,
4) zabezpieczenia kolekcji lub jej poszczególnych
przedmiotów.»;
9) art. 83 otrzymuje brzmienie:
«Art. 83. Ochrona dóbr kultury znajdujących się w bibliotekach
jest uregulowana w odrębnych przepisach, jednakże mają do nich zastosowanie
- z wyjątkiem materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu
archiwalnego - przepisy art. 18, 41-44 i 73-81 ustawy.»"
"Art. 57. 1. Organy prowadzące na podstawie ustawy z
dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach (Dz. U. Nr 10,
poz. 48) rejestr zabytków sporządzą i przekażą dane oraz dokumentację
dotyczące materiałów archiwalnych zarejestrowanych w rejestrze zabytków -
Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych.
2. Materiały archiwalne, o których mowa w ust. 1, wpisane
dotychczas do rejestru zabytków ulegają skreśleniu z tego rejestru i
podlegają wpisowi odpowiednio do właściwego rejestru, zgodnie z przepisami
ustawy.
3. Termin i tryb przekazania Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów
Państwowych danych i dokumentacji, o których mowa w ust. 1, określają
Ministrowie Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki oraz Kultury i Sztuki.
4. W stosunku do materiałów archiwalnych znajdujących się w
rejestrze zabytków do chwili przekazania danych i dokumentacji, o których
mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie zabytków."
Art. 58. "2. Minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki
oraz Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, w terminie trzech miesięcy od
dnia wejścia w życie ustawy, dostosują organizację i zakres działania
archiwów, o których mowa w ust. 1, do przepisów tej ustawy.
3. W stosunku do archiwów państwowych wyodrębnionych Sejmu
Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz Rady Państwa przepisy ustawy wchodzą
w życie w terminach ustalonych odpowiednio przez Szefów: Kancelarii Sejmu
oraz Kancelarii Rady Państwa.";
2) art. 20 i 21 ustawy z dnia 29 maja 1989 r. o przekazaniu dotychczasowych
kompetencji Rady Państwa Prezydentowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i
innym organom państwowym (Dz. U. Nr 34, poz. 178), które stanowią:
"Art. 20. 1. Zasób archiwalny Rady Państwa zostaje
włączony do zasobu archiwalnego urzędu Prezydenta.
2. Środki budżetowe kancelarii Rady Państwa stają się
środkami budżetowymi Kancelarii Prezydenta.
Art. 21. Ustawa wchodzi w życie z dniem objęcia urzędu przez
Prezydenta, z tym że art. 15 pkt
4 wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1990 r.";
3) art. 84 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zmianie
niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji
publicznej (Dz. U. Nr 106, poz. 496), który stanowi:
"Art. 84. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia
1997 r., z wyjątkiem art. 3, art. 7, art. 9, art. 10, art. 20, art. 24,
art. 32, art. 34, art. 37, art. 45-47, art. 50, art. 66, art. 73 ust. 1, 2
i 4, art. 74, art. 76, art. 79, art. 80 i art. 82, które wchodzą w życie z
dniem 1 października 1996 r., oraz art. 41, który wchodzi w życie z dniem wejścia
w życie ustawy konstytucyjnej z dnia 21 czerwca 1996 r. o zmianie ustawy
konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach
między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o
samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 106, poz. 488).";
4) art. 22 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zmianie
niektórych ustaw związanych z reformą funkcjonowania gospodarki i
administracji publicznej oraz o zmianie ustawy o komercjalizacji i
prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 156, poz. 775), który
stanowi:
"Art. 22. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z
mocą od dnia 1 stycznia 1997 r., z wyjątkiem art. 14 pkt
2 i art. 17 pkt 2-13, które wchodzą w życie z
dniem 8 kwietnia 1997 r.";
5) art. 18 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy
wprowadzające Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554 i Nr 160, poz. 1083),
który stanowi:
"Art. 18. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września
1998 r.";
6) art. 97 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach
administracji rządowej (Dz. U. Nr 141, poz. 943 i z 1998 r. Nr 162, poz.
1122), który stanowi:
"Art. 97. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia
1999 r.";
7) art. 150 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie
niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej
- w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr
106, poz. 668), który stanowi:
"Art. 150. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia
1999 r., z wyjątkiem art. 26, art. 128 pkt 2,
art. 139 pkt 1 i 10, art. 145 ust. 2 i 4, art.
146 ust. 2 i 4 oraz art. 147 ust. 2 i 3, które wchodzą w życie z dniem
ogłoszenia, i art. 34 pkt 1, art. 36 pkt 23, art. 48 pkt 1 i 3,
art. 84, art. 97 pkt 1-3, 5-10 i 12-36 oraz art.
139 pkt 9 lit. a), które wchodzą w życie z dniem
1 stycznia 2000 r.";
8) art. 68 ust. 1 i art. 73 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r.
o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu (Dz. U. Nr 155, poz. 1016), które stanowią:
Art. 68. "1. Zasób archiwalny dotychczasowej Głównej
Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Instytutu Pamięci
Narodowej oraz komisji okręgowych staje się zasobem archiwalnym Instytutu
Pamięci."
"Art. 73. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od
dnia ogłoszenia.";
9) art. 2 ustawy z dnia 16 marca 2000 r. o zmianie ustawy o
narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. Nr 48, poz. 546), który
stanowi:
"Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od
dnia ogłoszenia.";
10) art. 78 i 79 ustawy z dnia 22 grudnia 2000 r. o zmianie
niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 120, poz. 1268), które stanowią:
"Art. 78. Akty wydane na podstawie upoważnień
ustawowych zmienianych niniejszą ustawą zachowują moc do czasu ich
zastąpienia przez akty wydane na podstawie niniejszej ustawy.
Art. 79. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od
dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów:
1) art. 74, który wchodzi w życie z dniem 30 grudnia 2000
r.,
2) art. 27 pkt
5 lit. b) i c), które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2001 r.,
3) art. 61, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2001
r.";
11) art. 2 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zmianie ustawy
o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. Nr 76, poz. 806), który
stanowi:
"Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od
dnia ogłoszenia.";
12) art. 235 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. Nr 74, poz. 676),
który stanowi:
"Art. 235. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od
dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 227 i art. 233, które wchodzą w życie z
dniem ogłoszenia."
Marszałek
Sejmu: M. Borowski
Załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 29 sierpnia 2002 r. (poz. 1396)
USTAWA
z dnia 14 lipca 1983 r.
o narodowym
zasobie archiwalnym i archiwach.
Rozdział 1
Przepisy
ogólne
Art. 1. 1) Materiałami archiwalnymi
wchodzącymi do narodowego zasobu archiwalnego, zwanymi dalej materiałami
archiwalnymi, są wszelkiego rodzaju akta i dokumenty, korespondencja,
dokumentacja finansowa, techniczna i statystyczna, mapy i plany,
fotografie, filmy i mikrofilmy, nagrania dźwiękowe i wideofonowe
oraz inna dokumentacja, bez względu na sposób jej wytwarzania, mająca
znaczenie jako źródło informacji o wartości historycznej o działalności
Państwa Polskiego, jego poszczególnych organów i innych państwowych
jednostek organizacyjnych oraz o jego stosunkach z innymi państwami, o
rozwoju życia społecznego i gospodarczego, o działalności organizacji o
charakterze politycznym, społecznym i gospodarczym, zawodowym i
wyznaniowym, o organizacji i rozwoju nauki, kultury i sztuki, a także o działalności jednostek samorządu terytorialnego i
innych samorządowych jednostek organizacyjnych - powstała w przeszłości i
powstająca współcześnie.
Art. 2. 1. Narodowy zasób archiwalny służy nauce, kulturze,
gospodarce narodowej oraz potrzebom obywateli.
2. Narodowy zasób archiwalny, w zależności od stosunku
własności materiałów archiwalnych, dzieli się na:
1) państwowy zasób archiwalny;
2) niepaństwowy zasób archiwalny.
Art. 3. Materiały archiwalne stanowiące narodowy zasób
archiwalny przechowuje się wieczyście.
Art. 4. 2) Nadzór nad narodowym zasobem
archiwalnym sprawuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego za pośrednictwem Naczelnego Dyrektora Archiwów
Państwowych.
Rozdział 2
Postępowanie z
materiałami archiwalnymi
Art. 5. 1. 3) Dokumentacja powstająca w
organach państwowych i państwowych jednostkach organizacyjnych, w organach
jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych jednostkach
organizacyjnych oraz napływająca do nich jest przechowywana przez te organy
i jednostki organizacyjne przez okres ustalony na podstawie upoważnienia
zawartego w ust. 2, po tym zaś okresie:
1) dokumentacja stanowiąca materiał archiwalny jest
przekazywana do właściwych archiwów państwowych;
2) dokumentacja inna niż wymieniona w pkt
1 może ulec brakowaniu.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego 4) , na wniosek Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych,
w drodze rozporządzenia, ustala zasady klasyfikowania i kwalifikowania
dokumentacji ze względu na okresy jej przechowywania oraz zasady i tryb
przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych, a także
zasady i tryb brakowania innej dokumentacji.
3. 5) Sprawy, o których mowa w ust. 1 i
2, reguluje w odniesieniu do:
1) Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej - Szef Kancelarii
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
2) Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej - Szef Kancelarii Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej;
3) Senatu Rzeczypospolitej Polskiej - Szef Kancelarii Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej;
4) Rady Ministrów - Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;
5) 6) organów i jednostek
organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej,
ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz ministra właściwego do spraw
zagranicznych - ministrowie, którym podlegają oraz przez których są
nadzorowane te organy i jednostki organizacyjne;
6) 7) Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego - Prezes Rady Ministrów na wniosek Szefa Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
6a) 8) Agencji Wywiadu - Prezes Rady
Ministrów na wniosek Szefa Agencji Wywiadu;
7) 9) Instytutu Pamięci Narodowej -
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Prezes Instytutu
Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Art. 6. 1. 10) Organy państwowe oraz państwowe
jednostki organizacyjne, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz
samorządowe jednostki organizacyjne obowiązane są zapewnić odpowiednią
ewidencję, przechowywanie oraz ochronę przed uszkodzeniem, zniszczeniem
bądź utratą:
1) powstającej w nich dokumentacji, w sposób
odzwierciedlający przebieg załatwiania i rozstrzygania spraw;
2) nadsyłanej i składanej do nich dokumentacji, w sposób, o
którym mowa w pkt 1.
2. W organach i jednostkach organizacyjnych, w których powstają
materiały archiwalne wchodzące do państwowego zasobu archiwalnego,
instrukcja określająca zasady i tryb postępowania z dokumentacją, o której
mowa w ust. 1, wymaga zatwierdzenia przez Naczelnego Dyrektora Archiwów
Państwowych.
3. W odniesieniu do organów posiadających archiwa
wyodrębnione nie ma zastosowania przepis ust. 2.
Art. 7. Materiały archiwalne wchodzące do państwowego zasobu
archiwalnego nie mogą być zbywane; nie mogą być też, poza wypadkami
określonymi w ustawie, przekazywane innym jednostkom organizacyjnym niż
określone w art. 22.
Art. 8. Materiały archiwalne wchodzące do ewidencjonowanego
niepaństwowego zasobu archiwalnego nie mogą być zbywane; ich przejście na
własność Państwa następuje zgodnie z art. 44.
Art. 9. 1. Materiały archiwalne wchodzące do nieewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego
mogą być zbywane. W razie ich zbywania w drodze umowy kupna-sprzedaży,
archiwom państwowym oraz archiwom państwowym wyodrębnionym przysługuje
prawo pierwokupu tych materiałów, zależnie do właściwości tych archiwów. Do
pierwokupu tych materiałów mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.
2. Prawo pierwokupu, o którym mowa w ust. 1, nie ma
zastosowania, jeżeli materiały archiwalne wchodzące do nieewidencjonowanego
niepaństwowego zasobu archiwalnego są oferowane do nabycia jednostkom
organizacyjnym, o których mowa w art. 22 ust. 2, jeżeli materiały te
uzupełniają aktualnie posiadany archiwalny zasób historyczny tych
jednostek.
Art. 10. 1. W razie przekazania nieodpłatnie materiałów
archiwalnych, wchodzących do niepaństwowego zasobu archiwalnego, właściwym
jednostkom państwowej sieci archiwalnej, o których mowa w art. 22, może być
wypłacany odpowiedni ekwiwalent za nakłady związane z przechowywaniem,
zabezpieczeniem i konserwacją tych materiałów.
2. 11) Minister właściwy do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe zasady i tryb ustalania oraz wypłaty ekwiwalentu, uwzględniając
koszty przechowywania, zabezpieczania przed zniszczeniem i utratą oraz
konserwacji materiałów archiwalnych.
Art. 11. Jednostki organizacyjne państwowej sieci
archiwalnej mogą przyjmować na przechowanie materiały archiwalne będące
własnością bądź na podstawie innego tytułu pozostające w posiadaniu
niepaństwowych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych.
Art. 12. 12) Organy państwowe i państwowe
jednostki organizacyjne, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz
samorządowe jednostki organizacyjne, partie polityczne, organizacje
polityczne, spółdzielcze i inne organizacje społeczne oraz inne
niepaństwowe jednostki organizacyjne, a także kościoły i związki
wyznaniowe, u których powstają bądź które
przechowują materiały archiwalne, oraz osoby fizyczne będące właścicielami
bądź posiadaczami materiałów wpisanych do rejestru są obowiązane zapewnić
należyte warunki ich przechowywania, chronić je przed uszkodzeniem,
zniszczeniem bądź utratą oraz zapewnić konieczną konserwację tych
materiałów.
Art. 13. Sprawy, o których mowa w art. 5 ust. 1, art. 6 ust.
1 oraz w art. 12, w odniesieniu do partii politycznych, organizacji
politycznych, spółdzielczych i innych organizacji społecznych oraz innych
niepaństwowych jednostek organizacyjnych, a także kościołów i związków
wyznaniowych, regulują we własnym zakresie partie polityczne, organizacje i
jednostki organizacyjne oraz kościoły i związki wyznaniowe.
Art. 14. 1. Wywóz za granicę materiałów archiwalnych stanowiących
narodowy zasób archiwalny jest zabroniony.
2. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych może zezwolić na
czasowy wywóz za granicę materiałów archiwalnych, jeżeli za udzieleniem
zezwolenia przemawia ważny interes społeczny lub indywidualny.
3. Wywóz za granicę materiałów archiwalnych niewchodzących do narodowego zasobu archiwalnego w
rozumieniu ustawy jest dopuszczalny pod warunkiem stwierdzenia jego
charakteru przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
4. Przepisy ust. 1-3 nie mają zastosowania do materiałów
archiwalnych przywiezionych do kraju z zastrzeżeniem ich zwrotu.
Rozdział 3
Państwowy
zasób archiwalny
Art. 15. 1. Państwowy zasób archiwalny tworzą materiały
archiwalne powstałe i powstające w wyniku działalności:
1) organów państwowych oraz innych państwowych jednostek
organizacyjnych;
1a) 13) organów jednostek samorządu
terytorialnego oraz innych samorządowych jednostek organizacyjnych;
2) obcych organów władzy i administracji państwowej i innych
organów, jednostek organizacyjnych i organizacji, związków wyznaniowych, a
także okupacyjnych jednostek wojskowych, jeżeli materiały te znajdują się w
Rzeczypospolitej Polskiej 14) .
2. Państwowy zasób archiwalny tworzą również materiały
archiwalne powstałe w wyniku działalności:
1) partii politycznych oraz innych organizacji o charakterze
politycznym, społecznym, zawodowym i gospodarczym,
2) kościołów i związków wyznaniowych,
3) innych niepaństwowych organizacji i jednostek
organizacyjnych,
4) działaczy politycznych, społecznych i gospodarczych,
twórców w dziedzinie nauki i techniki, kultury i sztuki oraz innych osób,
które wniosły swój historyczny wkład do rozwoju Państwa Polskiego, życia
politycznego, społecznego i gospodarczego oraz do rozwoju nauki i techniki
oraz kultury i sztuki,
5) rodzin i rodów, które wywierały historyczny wpływ na
sprawy państwowe, stosunki polityczne, gospodarcze i społeczne, a także
dotyczące ich majątków, przedsiębiorstw i innej aktywności gospodarczej,
jeżeli materiały te stały się własnością Państwa w wyniku zakupu,
darowizny lub w innej drodze.
3. Materiały archiwalne, o których mowa w ust. 1 i 2, znajdujące
się poza granicami Państwa w posiadaniu obcych organów lub organizacji są
uważane za państwowy zasób archiwalny, jeżeli na podstawie prawa lub
zwyczajów międzynarodowych powinny być przekazane Rzeczypospolitej Polskiej
14) .
Art. 16. 1. Materiały archiwalne udostępnia się jednostkom
organizacyjnym i obywatelom dla potrzeb nauki, kultury, techniki oraz
gospodarki. Udostępnianie materiałów archiwalnych dla powyższych potrzeb
jest bezpłatne. 15)
2. 16) Minister właściwy do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego ustala, w drodze rozporządzenia,
opłaty za udostępnianie materiałów archiwalnych w celach innych niż te, o
których mowa w ust. 1, uwzględniając ponoszone przez archiwum dodatkowe
koszty związane z tym udostępnianiem, w szczególności:
1) koszty przygotowania materiałów do udostępniania;
2) koszty wyszukania materiałów archiwalnych;
3) koszty zabiegów konserwatorskich związanych z
udostępnianiem materiałów archiwalnych;
4) koszty wykonania odpisów i kopii.
2a. 17) Archiwa państwowe wykonują
usługi archiwalne w zakresie wyszukiwania, prowadzenia kwerend, kopiowania,
fotokopiowania i konserwacji materiałów archiwalnych dla potrzeb, o których
mowa w ust. 1.
2b. 17) Tworzy się środki specjalne w
archiwach państwowych i Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, których
przychodami są wpływy otrzymywane z tytułu świadczonych usług archiwalnych
w zakresie:
1) wyszukiwania materiałów archiwalnych i prowadzenia
kwerend;
2) kopiowania i fotokopiowania materiałów archiwalnych;
3) konserwacji materiałów archiwalnych.
2c. 17) Ze środków specjalnych mogą być
finansowane wydatki związane z:
1) wykonywaniem usług archiwalnych (wyszukiwanie, kopiowanie
i fotokopiowanie materiałów archiwalnych);
2) konserwacją materiałów archiwalnych;
3) poprawą warunków przechowywania, zabezpieczania i
udostępniania materiałów archiwalnych;
4) działalnością informacyjną archiwów państwowych;
5) wyjazdami zagranicznymi dotyczącymi porozumień
międzynarodowych w sprawie świadczenia usług archiwalnych.
2d. 17) Dysponentem środków specjalnych
jest dyrektor archiwum państwowego i Naczelny Dyrektor Archiwów
Państwowych.
2e. 17) Dla środków specjalnych
sporządza się roczny plan finansowy określający planowane przychody i
rozchody.
3. Dyrektor archiwum państwowego w uzasadnionych wypadkach
może odmówić udostępnienia materiału archiwalnego.
4. O udostępnieniu materiałów archiwalnych cudzoziemcom
decyduje Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. Decyzja ta jest
ostateczna.
Art. 17. 1. Materiały archiwalne są udostępniane po upływie
30 lat od ich wytworzenia, jeżeli nie narusza to prawnie chronionych
interesów Państwa i obywateli.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego 4) , w drodze rozporządzenia, może określić szczególne
wypadki i tryb wcześniejszego udostępniania materiałów archiwalnych,
jednakże z zachowaniem wymogu przewidzianego w ust. 1.
3. 18) Rada Ministrów określi, w drodze
rozporządzenia, zasady i tryb udostępniania materiałów archiwalnych
znajdujących się w archiwach wyodrębnionych, podporządkowanych Ministrowi
Obrony Narodowej oraz ministrom właściwym: do spraw wewnętrznych, do spraw
zagranicznych, Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefowi Agencji
Wywiadu 19) , Prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Szefom: Kancelarii
Sejmu, Kancelarii Senatu i Kancelarii Prezydenta, uwzględniając:
1) zasady postępowania z materiałami archiwalnymi
zawierającymi informacje niejawne stanowiące tajemnicę państwową lub
służbową albo dane osobowe podlegające ochronie;
2) szczegółowe zasady udostępniania dokumentacji dotyczącej
osób fizycznych tym osobom dla celów własnych;
3) odpłatność za udostępnianie materiałów archiwalnych w
przypadku ponoszenia przez archiwum dodatkowych kosztów z tego tytułu;
4) odpłatność za sporządzenie reprodukcji materiałów
archiwalnych.
4. 20) Minister właściwy do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po zasięgnięciu opinii Krajowej
Rady Radiofonii i Telewizji ustali, w drodze rozporządzenia, szczegółowe
zasady i tryb gromadzenia, ewidencjonowania, kwalifikowania, klasyfikacji
oraz udostępniania materiałów archiwalnych tworzących zasób jednostek
publicznej radiofonii i telewizji, uwzględniając:
1) szczególny zakres i sposób działania radia i telewizji;
2) potrzebę szczególnej ochrony materiałów archiwalnych
przed utratą lub zniszczeniem.
Art. 18. 1. Centralnym organem administracji rządowej 21) w sprawach państwowego zasobu
archiwalnego jest Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.
2. 22) Naczelnego Dyrektora Archiwów
Państwowych powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra
właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
3. 22) Zastępców Naczelnego Dyrektora
Archiwów Państwowych powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego na wniosek Naczelnego Dyrektora Archiwów
Państwowych.
4. 23) Nadzór nad Naczelnym Dyrektorem
Archiwów Państwowych sprawuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego.
Art. 19. 1. 24) Właściwymi organami
administracji rządowej 21) w sprawach archiwów
wyodrębnionych w zakresie określonym przepisami ustawy są odpowiednio:
1) 25) Minister Obrony Narodowej,
minister właściwy do spraw wewnętrznych i minister właściwy do spraw
zagranicznych;
1a) 26) Szef Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego i Szef Agencji Wywiadu 27) ;
2) 25) Szefowie: Kancelarii Sejmu,
Kancelarii Senatu i Kancelarii Prezydenta.
2. 28) Właściwym organem w sprawach
archiwum wyodrębnionego Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w zakresie określonym przepisami
ustawy jest Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu.
Art. 20. 1. Przy Naczelnym Dyrektorze Archiwów Państwowych
działa Rada Archiwalna jako organ doradczy i opiniodawczy.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego 4) powołuje członków Rady Archiwalnej
na wniosek Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, przedstawiony w
porozumieniu ze Stowarzyszeniem Archiwistów Polskich.
3. Kadencja Rady Archiwalnej trwa trzy lata.
Art. 21. 1. Do zakresu działania Naczelnego Dyrektora
Archiwów Państwowych należy:
1) koordynowanie działalności archiwalnej na terenie
Państwa;
2) prowadzenie centralnego rejestru niepaństwowego zasobu
archiwalnego oraz kontrola rejestrów prowadzonych przez podległe mu archiwa
państwowe;
3) wydawanie zezwoleń na czasowy wywóz określonych
materiałów archiwalnych;
4) nadzór nad gromadzeniem, brakowaniem, ewidencją,
przechowywaniem, opracowywaniem, udostępnianiem i zabezpieczaniem
materiałów archiwalnych;
5) nadzór nad działalnością naukową i wydawniczą prowadzoną
w archiwach państwowych;
6) prowadzenie współpracy międzynarodowej w zakresie spraw
archiwalnych.
2. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych uprawniony jest do
kontroli jednostek organizacyjnych wchodzących w skład państwowej sieci
archiwalnej w zakresie wykonywania przepisów ustawy.
3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego 4) , w drodze rozporządzenia, określi szczegółowy zakres
działania Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do archiwów
wyodrębnionych:
1) 29) Sejmu, Senatu i urzędu
Prezydenta;
2) 30) jednostek organizacyjnych
podległych i nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, ministra
właściwego do spraw wewnętrznych i ministra właściwego do spraw
zagranicznych;
3) 31) Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego i Agencji Wywiadu 27) ;
4) 32) Instytutu Pamięci Narodowej -
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Art. 22. 1. Działalność archiwalną w zakresie państwowego
zasobu archiwalnego prowadzi państwowa sieć archiwalna, którą tworzą:
1) archiwa państwowe;
2) archiwa państwowe wyodrębnione;
3) archiwa zakładowe organów państwowych i innych
państwowych jednostek organizacyjnych;
3a) 33) archiwa zakładowe organów
jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych jednostek
organizacyjnych;
4) (skreślony). 34)
2. Działalność archiwalną w zakresie państwowego zasobu
archiwalnego prowadzą ponadto:
1) jednostki organizacyjne, które posiadają powierzony zasób
archiwalny;
2) państwowe biblioteki i muzea, które gromadzą i
przechowują materiały archiwalne wchodzące do państwowego zasobu
archiwalnego.
Art. 23. Działalność archiwalna obejmuje gromadzenie,
ewidencję, przechowywanie, opracowanie, zabezpieczenie i udostępnianie
materiałów archiwalnych oraz prowadzenie działalności informacyjnej.
Art. 24. 1. Archiwa państwowe tworzy i likwiduje minister
właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego 4) , w
drodze rozporządzenia, na wniosek Naczelnego Dyrektora Archiwów
Państwowych.
2. Archiwa państwowe podlegają Naczelnemu Dyrektorowi
Archiwów Państwowych.
3. Działalnością archiwów państwowych kierują dyrektorzy
powoływani przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
4. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych przy archiwach
państwowych może powołać radę naukowo-programową jako organ doradczy i
opiniodawczy. Dyrektor archiwum państwowego, w razie powołania rady
naukowo-programowej, ustala jej skład osobowy.
Art. 25. 1. Archiwa państwowe o charakterze centralnym
obejmują zasięgiem działania obszar całego Państwa.
2. Zasób archiwalny archiwów określonych w ust. 1 stanowią
materiały archiwalne powstałe w wyniku działalności naczelnych i
centralnych organów władzy i administracji rządowej 21) oraz innych centralnych
jednostek organizacyjnych, a także materiały archiwalne zgromadzone przez
te archiwa w przeszłości (zasób historyczny).
Art. 26. 1. Archiwa państwowe niemające
charakteru centralnego obejmują zasięgiem działania obszar jednego lub
kilku województw.
2. Zasób archiwalny archiwów państwowych określonych w ust.
1 stanowią materiały archiwalne powstałe na terenie ich działania, a także
ich zasób historyczny, z wyłączeniem materiałów archiwalnych wchodzących do
zasobu archiwalnego archiwów państwowych o charakterze centralnym.
Art. 27. 1. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych w
uzasadnionych wypadkach, z uwagi na potrzeby nauki, kultury i gospodarki
narodowej oraz w celu zabezpieczenia zasobów archiwalnych, może po
zasięgnięciu opinii Rady Archiwalnej wprowadzić odstępstwa od zasad ich
rozmieszczenia określonych w art. 25 i 26.
2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do zasobów
archiwalnych archiwów wyodrębnionych.
Art. 28. Do zakresu działania archiwów państwowych należy w
szczególności:
1) kształtowanie państwowego zasobu archiwalnego;
2) prowadzenie rejestru niepaństwowego zasobu archiwalnego;
3) ewidencja, przechowywanie, opracowanie, zabezpieczenie i
udostępnianie materiałów archiwalnych należących do ich zasobu
archiwalnego;
4) kontrola postępowania z materiałami archiwalnymi
wchodzącymi do państwowego zasobu archiwalnego w archiwach zakładowych, w
składnicach akt oraz jednostkach organizacyjnych z powierzonym zasobem
archiwalnym;
5) wydawanie uwierzytelnionych odpisów, wypisów, wyciągów i
reprodukcji przechowywanych materiałów, a także zaświadczeń na podstawie
tych materiałów;
6) prowadzenie prac naukowych oraz wydawniczych w dziedzinie
archiwistyki i dziedzin pokrewnych;
7) popularyzacja wiedzy o materiałach archiwalnych i
archiwach oraz prowadzenie działalności informacyjnej.
Art. 29. 1. Archiwami państwowymi wyodrębnionymi są:
1) archiwum Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej 14) ;
1a) 35) archiwum Senatu Rzeczypospolitej
Polskiej 14) ;
2) 36) archiwum urzędu Prezydenta;
3) 37) archiwa jednostek
organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez ministrów właściwych do
spraw: obrony narodowej, spraw wewnętrznych i spraw zagranicznych - w
zakresie tych działów administracji rządowej, określonych w przepisach
odrębnych;
4) 38) archiwum Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego i Agencji Wywiadu 27) ;
5) 39) archiwum Instytutu Pamięci
Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
2. Archiwa państwowe wyodrębnione obejmują zasięgiem
działania obszar całego Państwa.
3. 40) Minister Obrony Narodowej oraz
ministrowie właściwi: do spraw wewnętrznych, do spraw zagranicznych, Szef
Kancelarii Sejmu, Szef Kancelarii Senatu, Szef Kancelarii Prezydenta, Szef
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szef Agencji Wywiadu 19) oraz Prezes Instytutu Pamięci
Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego, określą, w drodze zarządzeń, organizację podległych im archiwów
wyodrębnionych, uwzględniając w szczególności zakres ich działania.
4. Do spraw nieuregulowanych w przepisach wydanych na
podstawie ust. 3 stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące archiwów
państwowych.
Art. 30. 41) Zasób archiwalny archiwów:
Sejmu, Senatu i urzędu Prezydenta stanowią materiały archiwalne powstałe i
powstające w toku ich działalności, a także ich zasób historyczny.
Art. 31. 1. 42) Zasób archiwalny archiwów
wyodrębnionych, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt
3, stanowią materiały archiwalne powstałe i powstające w toku działalności
jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez Ministra Obrony
Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych i ministra właściwego
do spraw zagranicznych oraz Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i
Szefa Agencji Wywiadu 27) .
2. 43) Zasób archiwalny archiwum
państwowego wyodrębnionego, podległego ministrowi właściwemu do spraw
zagranicznych, obejmuje również dokumenty przesyłane i składane przez obce
podmioty prawa międzynarodowego.
3. 44) Zasób archiwalny archiwum
państwowego wyodrębnionego, podległego Prezesowi Instytutu Pamięci
Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, określa
ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z
1998 r. Nr 155, poz. 1016, z 1999 r. Nr 38, poz. 360, z 2000 r. Nr 48, poz.
553 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676).
Art. 32. Archiwa wyodrębnione przekazują do archiwów
państwowych o charakterze centralnym materiały archiwalne, znajdujące się
dotychczas w ich zasobie, po ustaniu okoliczności uzasadniających ich
przechowywanie w archiwach wyodrębnionych, nie później jednak niż po upływie
50 lat od daty ich wytworzenia, o ile nie narusza to prawnie chronionych
interesów Państwa i obywateli.
Art. 33. 1. 45) Archiwa zakładowe tworzy się w
państwowych jednostkach organizacyjnych oraz w jednostkach samorządu
terytorialnego i innych samorządowych jednostkach organizacyjnych, w
których powstają materiały archiwalne.
2. 46) Jeżeli jednostką, o której mowa w ust. 1, jest
ministerstwo, archiwum zakładowe tworzy się odrębnie dla każdego działu
administracji rządowej, określonego w przepisach odrębnych.
3. 47) Jednostki, w których tworzy się
archiwa zakładowe, ustala:
1) w odniesieniu do jednostek obejmujących działalnością
obszar całego Państwa - Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych;
2) w odniesieniu do innych jednostek - dyrektor właściwego
archiwum państwowego.
Art. 34. 1. Kierownicy jednostek organizacyjnych, o których
mowa w art. 33, obowiązani są zapewnić:
1) gromadzenie, przechowywanie, ewidencjonowanie i
odpowiednie zabezpieczenie materiałów archiwalnych tworzących zasób
archiwalny podległych im archiwów zakładowych;
2) klasyfikowanie, kwalifikowanie i brakowanie materiałów
określonych w pkt 1, a także przekazywanie ich
właściwym archiwom państwowym.
2. Kierownicy tych jednostek obowiązani są ponadto przed
zlecaniem prac projektowych wykorzystać odpowiedni materiał archiwalny.
3. 48) Jeżeli jednostką organizacyjną jest urząd administracji
rządowej, kierownik jednostki wykonuje zadania określone w ust. 1 i 2
poprzez dyrektora generalnego tego urzędu, powołanego na podstawie
przepisów odrębnych.
Art. 35. 1. Archiwa zakładowe obejmują zasięg działania
jednostki organizacyjnej, w której zostały utworzone.
2. Zasób archiwalny archiwów zakładowych stanowią materiały
archiwalne powstałe i powstające w związku z działalnością jednostek
organizacyjnych, w których zostały utworzone. Archiwa zakładowe nie mogą
posiadać zasobu historycznego; nie dotyczy to archiwów szkół wyższych.
3. Zasób archiwalny archiwów zakładowych służy potrzebom
jednostek, w których archiwa te zostały utworzone. Do korzystania z tego
zasobu przez osoby trzecie konieczne jest zezwolenie kierownika jednostki
organizacyjnej, w której istnieje archiwum zakładowe.
Art. 36. 1. 49) W państwowych i samorządowych
jednostkach organizacyjnych innych niż określone w art. 33 powstałą w nich
i powstającą dokumentację, niemającą już
zastosowania w ich działalności, gromadzi się w składnicach akt.
2. Kierownicy jednostek określonych w ust. 1 obowiązani są:
1) zapewnić ochronę przed zniszczeniem lub utratą
dokumentacji gromadzonej w składnicach akt;
2) umożliwić właściwemu archiwum państwowemu nadzór nad
brakowaniem dokumentacji przechowywanej w składnicach akt.
3. W składnicach akt nie prowadzi się ewidencji dokumentacji
i nie jest ona udostępniana innym osobom. W wyjątkowych wypadkach stosuje
się odpowiednio przepis art. 35 ust. 3.
Art. 37. (skreślony). 50)
Art. 38. Jednostkom organizacyjnym, z uwagi na ich
szczególny charakter lub zadania, na ich wniosek, Naczelny Dyrektor
Archiwów Państwowych może powierzyć na stałe lub na czas określony
gromadzenie i przechowywanie materiałów archiwalnych.
Art. 39. 1. Państwowe biblioteki i muzea, które gromadzą i
przechowują materiały archiwalne, w zakresie tych materiałów pełnią funkcje
jednostek państwowej sieci archiwalnej.
2. Jednostki organizacyjne określone w ust. 1 w zakresie
posiadanego zasobu archiwalnego podlegają przepisom ustawy.
Art. 40. 1. Do pracowników działalności podstawowej
zatrudnionych w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i w archiwach
państwowych mają zastosowanie przepisy o pracownikach urzędów państwowych.
2. Do pracowników naukowo-badawczych zatrudnionych w Naczelnej
Dyrekcji Archiwów Państwowych i w archiwach państwowych mają zastosowanie
przepisy o pracownikach instytutów naukowo-badawczych.
Rozdział 4
Niepaństwowy
zasób archiwalny
Art. 41. 1. Niepaństwowy zasób archiwalny tworzą materiały
archiwalne, które nie są własnością państwowych jednostek organizacyjnych.
2. Zasób ten jest:
1) ewidencjonowany;
2) nieewidencjonowany.
3. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych oraz archiwa
państwowe, zgodnie z ich właściwością, prowadzą rejestry niepaństwowego
zasobu archiwalnego w celu ochrony materiałów archiwalnych tworzących ten
zasób.
Art. 42. Ewidencjonowany niepaństwowy zasób archiwalny
tworzą materiały archiwalne powstałe i powstające w wyniku działalności:
1) partii politycznych,
2) organizacji politycznych, spółdzielczych i innych
organizacji społecznych,
3) kościołów i związków wyznaniowych,
4) innych niż wymienione w pkt 2
niepaństwowych jednostek organizacyjnych
oraz stanowiące ich własność.
Art. 43. 1. Własność materiałów archiwalnych, o których mowa
w art. 42, nie może być przedmiotem obrotu; jest ona ponadto ograniczona
przepisami art. 6 oraz art. 8.
2. Materiały określone w art. 42 mogą być, na wniosek
właściciela i na podstawie decyzji dyrektora właściwego archiwum
państwowego, wpisane do rejestru niepaństwowego zasobu archiwalnego, o
którym mowa w art. 41 ust. 3.
3. Skreślenie materiałów z rejestru, o którym mowa w ust. 2,
następuje w razie całkowitego ich zniszczenia lub utraty, na mocy decyzji
Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
Art. 44. 1. Z chwilą ustania działalności jednostek
organizacyjnych, o których mowa w art. 42, ich materiały archiwalne stają
się własnością Państwa i wchodzą do państwowego zasobu archiwalnego.
Podlegają przekazaniu do właściwej jednostki państwowej sieci archiwalnej
wskazanej decyzją Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
2. Materiały, o których mowa w art. 42, mogą stać się
własnością Państwa, z następstwami określonymi w ust. 1, na mocy decyzji
właściwych organów niepaństwowych jednostek organizacyjnych.
3. Materiały, o których mowa w ust. 2, mogą być przekazywane
w depozyt archiwom państwowym.
Art. 45. 1. Organy niepaństwowych jednostek organizacyjnych
obowiązane są do ewidencjonowania, przechowywania i zabezpieczenia
materiałów archiwalnych wchodzących w skład niepaństwowego zasobu
archiwalnego.
2. Organy, o których mowa w ust. 1, określają zasady i tryb
udostępniania materiałów archiwalnych wchodzących w skład niepaństwowego
zasobu archiwalnego.
3. Archiwa niepaństwowych jednostek organizacyjnych mogą
obejmować również zasób historyczny w rozumieniu art. 25 ust. 2.
4. Współpracę archiwów niepaństwowych jednostek
organizacyjnych, o których mowa w art. 42, z państwową siecią archiwalną
określają porozumienia zawarte między ich właściwymi organami a ministrem
właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego 4) .
Art. 46. Nieewidencjonowany
niepaństwowy zasób archiwalny tworzą materiały powstałe i powstające w
wyniku działalności osób fizycznych, stanowiące własność tych osób lub ich
prawnych następców.
Art. 47. 1. Prawo własności przysługujące osobom, o których
mowa w art. 46, jest ograniczone tylko przepisami art. 14.
2. Materiały archiwalne określone w art. 46 mogą być
przedmiotem obrotu odpłatnie i nieodpłatnie, z zastrzeżeniem ograniczenia,
o którym mowa w ust. 1 oraz w art. 9.
3. Przeniesienie własności w drodze kupna-sprzedaży
materiałów, o których mowa w art. 46, na rzecz Państwa jest zwolnione od
podatku od nabycia praw majątkowych oraz od opłat
notarialnych.
4. Przeniesienie własności materiałów, o których mowa w art. 46, w drodze spadku lub zapisu jest
zwolnione od podatku od spadków oraz od opłat notarialnych.
5. Przepis art. 44 ust. 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 48. 1. Materiały archiwalne określone w art. 46 mogą,
na wniosek ich właściciela bądź posiadacza, na podstawie decyzji dyrektora
właściwego archiwum państwowego zostać wpisane do rejestru niepaństwowego
zasobu archiwalnego, o którym mowa w art. 41 ust. 3.
2. Przepis art. 43 ust. 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 49. Właściciel lub posiadacz materiałów archiwalnych,
wpisanych do rejestru, jest obowiązany dbać o ich zachowanie, a w szczególności:
1) chronić je przed zniszczeniem lub uszkodzeniem;
2) niezwłocznie zawiadomić właściwe archiwum państwowe o
wydarzeniach mogących mieć ujemny wpływ na stan i zachowanie materiałów
archiwalnych;
3) zawiadomić właściwe archiwum państwowe o przejściu własności
materiałów archiwalnych na inną osobę, w ciągu trzech miesięcy od dnia
przeniesienia własności.
Art. 50. Właścicielowi lub posiadaczowi materiałów
archiwalnych wpisanych do rejestru przysługuje prawo do konserwacji tych
materiałów na koszt Państwa we właściwym archiwum państwowym.
Art. 51. Dyrektor właściwego archiwum państwowego może wydać
decyzję o zabezpieczeniu materiałów archiwalnych wpisanych do rejestru
przez przeniesienie ich do archiwum aż do czasu ustania zagrożenia, jeżeli
istnieje uzasadniona obawa ich zniszczenia, uszkodzenia lub wywiezienia za
granicę bez zezwolenia, o którym mowa w art. 14.
Rozdział 5
Przepisy karne
Art. 52. 1. Kto, posiadając szczególny obowiązek ochrony materiałów
archiwalnych, uszkadza je lub niszczy,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 51)
Art. 53. 1. Kto bez zezwolenia wywozi materiały archiwalne za granicę lub
po wywiezieniu za granicę nie sprowadza ich do kraju w terminie ustalonym w
zezwoleniu,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 51)
3. Sąd może orzec przepadek materiałów archiwalnych
stanowiących przedmiot przestępstwa.
Art. 54. 1. Kto zbywa, pomaga w zbyciu lub nabyciu materiałów archiwalnych
wchodzących w skład narodowego zasobu archiwalnego, jeżeli wiedział, że
nabywca chce je wywieźć za granicę bez zezwolenia,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Jeżeli sprawca działał nieumyślnie,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 51)
Art. 55. Kto, będąc właścicielem lub posiadaczem materiałów archiwalnych
wpisanych do rejestru:
1) nie zabezpiecza ich przed zniszczeniem lub uszkodzeniem;
2) nie zawiadamia właściwego archiwum państwowego:
a) o
wydarzeniach mogących mieć ujemny wpływ na stan i zachowanie materiałów
archiwalnych,
b) o
przeniesieniu własności lub posiadania materiałów archiwalnych na inną
osobę,
c) o
zmianie miejsca, w którym znajdują się materiały archiwalne,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 51)
Rozdział 6
Zmiany w
przepisach obowiązujących
Art. 56. (pominięty). 52)
Rozdział 7
Przepisy
przejściowe i końcowe
Art. 57. (pominięty). 52)
Art. 58. 1. Działające dotychczas na podstawie aktów
wykonawczych do dekretu z dnia 29 marca 1951 r. o archiwach państwowych (Dz. U. Nr 19, poz. 149 i z 1975 r. Nr 16,
poz. 91) centralne i wojewódzkie archiwa państwowe stają się z dniem
wejścia w życie ustawy archiwami państwowymi w rozumieniu ustawy.
2. (pominięty). 52)
3. (pominięty). 52)
Art. 59. Traci moc
dekret z dnia 29 marca 1951 r. o archiwach państwowych (Dz. U. Nr 19, poz.
149 i z 1975 r. Nr 16, poz. 91).
Art. 60. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1984 r.
|